Cukrzyca to poważna choroba cywilizacyjna XXI wieku. Dotyka nie tylko ludzi, stanowi również poważne zagrożenie dla zdrowia i życia czworonogów. Rozwój cukrzycy u psów prowadzi do naruszenia równowagi organizmu i nieodwracalnych szkód w funkcjonowaniu wielu narządów, ponieważ zaburzona zostaje gospodarka węglowodanowa, białkowa i tłuszczowa. Główną przyczyną tych nieprawidłowości to wahania poziomu insuliny w organizmie.
W związku z tym u psów z cukrzycą w parze często występują inne choroby endokrynologiczne, takie jak niedoczynność tarczycy lub nadczynność kory nadnerczy z równoczesnym występowaniem niedoczynności tarczycy. Zaniedbana i nieleczona cukrzyca u psa może doprowadzić do groźnych powikłań. Dlatego tak ważne jest, by jak najszybciej rozpoznać pierwsze objawy cukrzycy i wdrożyć odpowiednie leczenie oraz dietę. Takie działania w znaczącym stopniu poprawią komfort życia pupila i zapewnią mu spokojną przyszłość.
Cukrzyca u psów - wiek, rasa i płeć jako czynniki ryzyka
Występowanie cukrzycy obserwuje się znacznie częściej u zwierząt w średnim i starszym wieku. Najczęściej dotyczy psów pomiędzy siódmym a dziesiątym rokiem życia. Równie istotnym czynnikiem, mającym wpływ na zachorowalność, ma płeć. Badania pokazują, że suki zapadają na cukrzycę rzadziej niż jeszcze kilkanaście lat temu. Jest to związane z popularyzacją wykonywania zabiegów sterylizacji w młodym wieku, co przyczynia się do zmniejszenia ryzyka choroby z uwagi na brak okresu porujowego.
W przypadku ras cukrzyca częściej dotyka osobniki o mniejszej masie i wzroście. Naukowcy stwierdzili, że rasy psów, u których cukrzyca występuje najczęściej, to: samojedy, teriery (australijski, tybetański, cairn, west highland white), sznaucery miniaturowe, beagle, pudle miniaturowe i toy pudle. Natomiast znacznie rzadziej diagnozuje się cukrzycę u następujących ras: boksery, owczarki niemieckie i golden retrievery.
Jakie psy są narażone na cukrzycę?
Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, zaburzającą przemianę niezbędnych składników odżywczych. Choruje na nią 1-2 % psów. Choroba ma zwykle podłoże genetyczne. Badania wskazują, że predyspozycje do zachorowania są przekazywane potomstwu. Istnieje więc duże prawdopodobieństwo, że pies obciążony genetycznie też zachoruje w przyszłości.
Również osobniki otyłe, z nadwagą są narażone na większą zachorowalność. Brak aktywności fizycznej sprzyja rozwojowi cukrzycy, dlatego warto pamiętać, żeby pies nie przesiadywał jedynie na kanapie. Predyspozycje genetyczne czy skłonności do tycia nie przesądzają jednak o wystąpieniu tej choroby. Na jej rozwój mogą wpłynąć również infekcje wirusowe lub bakteryjne oraz zapalenie trzustki. Często także choroba jest skutkiem przyjmowania niektórych leków lub wahań hormonalnych.
Typy cukrzycy u psów
Cukrzyca u psów rozwija się na skutek niedoboru insuliny lub jej nieprawidłowego działania na komórki, w efekcie czego dochodzi do przewlekłego podwyższenia poziomu glukozy we krwi. Wyróżnia się kilka typów tej choroby:
- cukrzyca typu I (cukrzyca pierwotna, insulinozależna, wymaga stałego podawania insuliny) – jest to najczęściej występujący typ cukrzycy u psów. Do postaci tej doprowadza brak insuliny w wyniku zniszczenia komórek beta wysepek Langerhansa (komórek występujących w trzustce). Postać tę mogą powodować czynniki o podłożu autoimmunologicznym, infekcyjnym lub genetycznym (predyspozycje rasowe),
- cukrzyca typu II (cukrzyca pierwotna, insulinoniezależna) – podczas tego typu cukrzycy dochodzi do względnego niedoboru insuliny. Charakterystyczne są zaburzenia czynności komórek beta oraz insulinooporność narządów docelowych (głównie wątroby, mięśni i tkanki tłuszczowej),
- cukrzyca wtórna – pojawia się w wyniku występowania innych chorób, które prowadzą do zniszczenia komórek beta (np. rak trzustki) lub nadmiernego wydzielania hormonów powodujących insulinooporność (somatostatyny, hormonów tarczycy, kortyzolu). Może być wynikiem stosowania leków diabetogennych,
- obniżona tolerancja glukozy (cukrzyca ciążowa) – typ cukrzycy mający u psów raczej niewielkie znaczenie, za jej odpowiednik uznaje się cukrzycę związaną z okresem porujowym u suk,
- cukrzyca u psów poniżej 12 miesiąca życia – przyczyną jest aplazja (niewykształcenie bądź zanik) lub przedwczesna utrata żywotności komórek beta trzustki.
Objawy cukrzycy u psa
Jest kilka objawów, które jednoznacznie wskazują na wystąpienie cukrzycy u czworonoga. Pierwszym z nich jest wzmożone pragnienie, połączone ze częstym wydalaniem moczu. Pojawia się także zwiększony apetyt i wzrost masy ciała. Bardzo charakterystycznym symptomem choroby jest zaćma i inne problemy ze wzrokiem.
Przy cukrzycy ogólnemu pogorszeniu ulega również samopoczucie i wygląd psa. U chorego nierzadko można zaobserwować apatię, osłabienie i niechęć do aktywności. Wizualnie zmienia się także wygląd sierści. W toku choroby u psów mogą wystąpić infekcje dróg moczowych i skóry czy zaburzenia neurologiczne.
Leczenie cukrzycy u psa
Należy powiedzieć wprost – cukrzyca to choroba przewlekła i nieuleczalna. Leczenie ma na celu unormowanie poziomu cukru we krwi, poprawienie samopoczucia zwierzaka i maksymalne ograniczenie groźnych dla jego życia powikłań. Leczenie cukrzycy bazuje na regularnym podawaniu psu insuliny w postaci zastrzyków podskórnych.
Dawkowanie insuliny musi zostać ustalone przez lekarza weterynarii i dostosowane do pór posiłków. Jeśli cukrzyca występuje u niekastrowanej suki, leczenie obejmuje także kastrację, która jest niezbędna, by ustabilizować poziom glukozy. Poziom cukru we krwi i moczu powinien być monitorowany przez właściciela za pomocą glukometru oraz testów paskowych.
Lekarz weterynarii może zalecić dodatkowe badania biochemiczne i obrazowe, które pomogą mu określić stopień zaawansowania choroby i uszkodzenia narządów. Należy kontrolować również masę ciała zwierzaka. Bardzo ważne w terapii choroby jest zapewnienie psu regularnej aktywności fizycznej, która umożliwia spożytkowanie energii i sprzyja utrzymaniu glikemii na stałym poziomie. Pupil powinien mieć zapewniony umiarkowany wysiłek fizyczny o stałych porach.
Zbilansowana dieta dla psa z cukrzycą
Leczenie cukrzycy to nie tylko farmakologia, ale przede wszystkim skoordynowane działania żywieniowe. Prawidłowa dieta cukrzycowa powinna ograniczyć wahania poziomu glukozy we krwi i usprawnić przemiany metaboliczne. Musi posiadać stałą wartością energetyczną i zbilansowaną zawartość substancji odżywczych. Dlatego tak istotna jest karma, którą pies diabetyk będzie spożywał.
Warto uważnie czytać etykiety i zwracać uwagę na zawartość składników w pożywieniu. Unikanie nadmiernych ilości cukru i soli w dobrej karmie wesprze pupila w walce z cukrzycą. Wybór karmy dla psa diabetyka powinien być poprzedzony konsultacją weterynaryjną. Ważne są składniki o niskim indeksie glikemicznym, zawierające cukry złożone, które są trawione i przyswajane powoli.
Zdrowym źródłem węglowodanów dla psa cierpiącego na cukrzycę mogą być zboża – być sorgo lub jęczmień. I te składniki powinny znajdować się w karmie odpowiedniej dla psa cukrzyka. Należy unikać pokarmów i przekąsek złożonych z cukrów prostych oraz karm półwilgotnych. W przypadku cukrzycy spowodowanej otyłością warto zaopatrzyć się w karmy niskotłuszczowe lub karmy light, które są dostępne na rynku. Suplementy z cynkiem, L-karnityną czy związkami o działaniu przeciwutleniającym mogą stanowić uzupełnienie zbilansowanej diety.
