O tym, że kontakt z psem pozytywnie oddziałuje na człowieka wiemy od stuleci. Jednak naukowe dowody na potwierdzenie tego faktu pojawiły się dopiero w XX wieku. W Polsce zawód dogoterapeuty oficjalnie istnieje od 10 lat.
Zajęcia terapeutyczne z udziałem psa prowadzone są zarówno z dziećmi i młodzieżą, jak i osobami dorosłymi oraz seniorami. Zakres oddziaływań, a co za tym idzie możliwości zastosowania dogoterapii są imponujące. Odpowiednio zaprojektowane zajęcia kynoterapeutyczne mogą pozytywnie wpływać na strefę poznawczą, intelektualną i ruchową, a także emocjonalną i społeczną. Samo spotkanie z psem gwarantuje solidną dawkę czystej przyjemności!
Czym jest dogoterapia? Kto może z niej skorzystać? Jakie są zalety kynnoterapii i co trzeba zrobić, by móc uprawiać zawód dogoterapeuty?
Co to jest dogoterapia?
Kynoterapia (z gr. kyno – pies, therapeia – opieka / leczenie) jest metodą wspomagania oddziaływań terapeutycznych i rehabilitacyjnych, w której wykorzystuje się odpowiednio wyselekcjonowanego i przygotowanego psa. Pies w dogoterapii ma być przede wszystkim motywatorem oraz źródłem bodźców sensorycznych. Kynoterapia może być prowadzona wyłącznie przez wykwalifikowanego i kompetentnego specjalistę – kynoterapeutę.
Dogoterapia dla kogo? Kto może wziąć udział w zajęciach?
Zajęcia kynoterapeutyczne prowadzone są z osobami w różnym wieku, zarówno sprawnymi, jak i z różnego rodzaju niepełnosprawnościami, zaburzeniami czy trudnościami.
W dogoterapii mogą wziąć udział między innymi dzieci z zespołem Aspergera, zaburzeniami ze spektrum autyzmu, ADHD, mózgowym porażeniem dziecięcym oraz dzieci z niepełnosprawnościami ruchowymi. Kynoterapię można również zastosować w ramach zajęć korekcyjnych i kompensacyjnych u dzieci zagrożonych dysleksja i z orzeczoną dysleksją. Ponadto dogoterapia może okazać się pomocna w przypadku osób samotnych, borykających się z dystymią i depresją, cierpiących na chorobę Alzheimera czy dystrofie mięśniowe.
Dogoterapia prowadzona jest między innymi w gabinetach terapeutycznych i w ośrodkach rehabilitacyjnych, ale również domach pomocy społecznej, ośrodkach wychowawczych czy resocjalizacyjnych. Spotkania z psami mogą mieć także luźniejszą formę i odbywać się w formie zajęć grupowych w przedszkolach i szkołach.
Cele i zalety dogoterapii
Zajęcia dogoterapeutyczne prowadzone przez specjalistę zawsze mają określony cel, ściśle dopasowany do indywidualnych potrzeb osoby / osób objętych terapią.
Celem dogoterapii może być:
- stymulowanie rozwoju poznawczego, emocjonalnego lub psychospołecznego
- niwelowanie zdiagnozowanych zaburzeń rozwojowych lub minimalizowanie ryzyka wystąpienia tych zaburzeń
- mobilizowanie do podejmowania wysiłku, np. intelektualnego, werbalnego lub motorycznego
- wdrażanie istotnych wartości i uczenie prospołecznych zachowań (dotyczy przede wszystkim dzieci i młodzieży, zajęcia mogą mieć charakter spotkań z psem, a nie stricte dogoterapii).
Zaletą dogoterapii jest jej maksymalna uniwersalność i dostępność. Zajęcia kynoterapeutyczne mogą wspomagać właściwie każdą terapię czy rehabilitację, której uczestnik nie manifestuje lęku przed kontaktami ze zwierzęciem.
Jak szkolić psa do dogoterapii?
Szkolenie psa do dogoterapii należy rozpocząć jak najwcześniej. Szacuje się, że czas niezbędny do osiągniecia pożądanych efektów to około 2 – 3 lata. Kompleksowe szkolenie psa do dogoterapii obejmuje:
- umiejętności podstawowe (m.in. pozycje, polecenia optyczne i słowne)
- umiejętności socjalne (przede wszystkim w zakresie kontaktów z osobami obcymi, akceptacji dotyku czy zabiegów pielęgnacyjnych realizowanych przez osoby obce itp.)
- umiejętności specjalistyczne (np. podawanie przedmiotów obcej osobie, utrzymywanie pozycji poza wzrokiem opiekuna, współpraca z różnymi osobami obcymi).
Szkoleniami psów zajmują się wykwalifikowani instruktorzy, posiadający odpowiednie wykształcenie i uprawnienia.
Dogoterapia jakie psy?
Nie każdy pies może być wykorzystany do zajęć terapeutycznych i nie wszystkie rasy psów do dogoterapii się nadają. Zwierzę musi być łatwe w szkoleniu, przewidywalne, społeczne oraz prezentujące tzw. rozumne posłuszeństwo. Powinno także wyróżniać się przyjaznym usposobieniem i wyglądem.
Do szkoleń na psich terapeutów nie dopuszcza się psów ras bojowych, obronnych i stróżujących. Psy do dogoterapii to przede wszystkim przedstawiciele ras: Golden retriever, Labrador retriever oraz Cavalier King Charles Spaniel, a także Border Collie i Beagle.
O tym, czy dany pies nadaje się na psiego terapeutę będą decydowały jego indywidualne cechy, które przełożą się na efektywność socjalizacji i szkolenia.
Dogoterapeuta - uprawnienia do przeprowadzania kynoterapii
Szukasz odpowiedzi na pytanie: dogoterapia jak zacząć? Odpowiednio wyszkolony pies to podstawa, ale to człowiek jest odpowiedzialny za proces terapeutyczny, który jest realizowany z udziałem zwierzaka. Polskie Towarzystwo Kynoterapeutyczne opracowało standardy pracy kynoterapeuty, kodeks etyki oraz kompletne wymagania dla terapeuty i psa. Zawód dogoterapeuty / kynoterapeuty powołano i wpisano do Klasyfikacji zawodów i specjalności pod numerem 323007 w 2013 roku.
Na podjęcie pracy jako dogoterapeuta pozwala ukończenie kursu instruktora dogoterapii prowadzonego przez akredytowaną jednostkę oraz złożenie egzaminu końcowego z pozytywnym wynikiem. Zaświadczenie instruktora rekreacji ruchowej o specjalizacji: dogoterapia jest dokumentem zgodnym z rozporządzeniem MEN oraz rozporządzeniem Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej oraz uznawanym we wszystkich krajach Unii Europejskiej.
Certyfikat umożliwia realizowanie kynoterapii w trzech formach:
- spotkanie z psem (SP) – prowadzenia zajęć rekreacyjnych z udziałem psów, przeznaczonych dla dzieci, młodzieży lub osób dorosłych (np. w przedszkolach, szkołach, domach kultury, podczas rozmaitych eventów), celem zajęć jest przede wszystkim tworzenie pozytywnych relacji człowieka z psem
- edukacja z psem (EP) – prowadzenie zajęć o charakterze edukacyjnym, przede wszystkim w przedszkolach, szkołach, domach kultury; zajęcia wymagają wcześniejszego przygotowania konkretnego scenariusza z jasno określonymi celami
- terapia z psem (TP) – prowadzenie zajęć dogoterapeutycznych jako terapii wspomagającej inne terapie
Zawodowy dogoterapeuta może również podejmować współpracę przy różnego rodzaju projektach, w ramach których konieczne jest wykazanie uprawnień zawodowych instruktora zooterapii lub kunoterapii.
Podsumowanie
Dogoterapia jest formą zooterapii. Zajęcia kynoterapeutyczne realizowane są przez wykwalifikowanych kynoterapeutów współpracujących z przeszkolonymi psami. Terapia z psem realizowana jest jako metoda wspomagająca leczenie, terapię lub rehabilitację. Znajduje zastosowanie w programach terapeutycznych realizowanych na rzecz poprawy samopoczucia, stymulowania rozwoju zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych oraz seniorów.
