Toksoplazmoza u psa – objawy i przyczyny

Toksoplazmoza to choroba pasożytnicza wywoływana przez pierwotniaka o nazwie Toxoplasma gondii. Głównym żywicielem tego pasożyta są koty – tylko w ich przewodzie pokarmowym pasożyt może się rozmnażać i wydalać tzw. oocysty (czyli formy przetrwalnikowe).

I tu ważna informacja: pies nie jest głównym żywicielem, ale może się zarazić jako żywiciel pośredni, czyli nosić pasożyta w organizmie i (w bardzo rzadkich przypadkach) również rozwinąć objawy choroby.

U psów toksoplazmoza występuje stosunkowo rzadko – i najczęściej przebiega bezobjawowo. Ale zdarzają się sytuacje, kiedy pasożyt „uaktywnia się” i daje o sobie znać. Kiedy? Głównie wtedy, gdy układ odpornościowy psa jest osłabiony.

Tu od razu uspokajamy – pies nie zarazi się toksoplazmozą od Twojego domowego kota przez samą obecność w domu czy wspólne leżenie na kanapie.

Zakażenie następuje zwykle wtedy, gdy pies:

• zje surowe, zakażone mięso (zwłaszcza wieprzowinę, baraninę, dziczyznę),
• zje odchody zakażonego kota (np. znalezione na zewnątrz – w ogrodzie, na trawniku),
• spożyje zakażoną glebę, piasek lub wodę,
• upoluje lub zje zakażonego gryzonia (to częstsze u psów z instynktem łowieckim, np. terrierów).

W skrócie: pies musi zjeść coś, co zawiera formę pasożyta. Sam kontakt z kotem nie wystarczy.

To pytanie pada dość często – i słusznie. Ale odpowiedź jest prosta: NIE. Pies nie przenosi toksoplazmozy na człowieka w sposób bezpośredni.

Toksoplazmozą od psa można się teoretycznie zarazić, ale tylko w bardzo specyficznych warunkach, np. kontakt z jego odchodami, w których znajdują się aktywne formy pasożyta, i brak podstawowej higieny. W praktyce – ryzyko jest znikome.

Główne zagrożenie zakażeniem dla ludzi nadal stanowią:

• spożycie surowego lub niedogotowanego mięsa,
• niemyte owoce i warzywa zanieczyszczone ziemią,
• kontakt z kocimi odchodami – zwłaszcza przy niedostatecznej higienie.

Także – spokojnie. Twój pies nie jest zagrożeniem dla Ciebie ani Twojej rodziny.

W większości przypadków psy przechodzą zakażenie bezobjawowo. Układ odpornościowy zdrowego psa radzi sobie z pasożytem i nie dopuszcza do rozwinięcia się choroby. Ale u szczeniąt, starszych psów, psów po leczeniu immunosupresyjnym lub z chorobami autoimmunologicznymi – może dojść do reaktywacji pasożyta i pojawienia się objawów.

Na co warto zwrócić uwagę? Objawami toksoplazmozy u psa mogą być m.in.:

• Apatia, osłabienie, brak energii
• Gorączka
• Biegunka lub wymioty
• Problemy neurologiczne – np. drżenie mięśni, sztywność kończyn, zaburzenia równowagi, trudności w poruszaniu się
• Zaburzenia widzenia lub zapalenie spojówek
• Utrata apetytu i chudnięcie
• Kaszel, duszność (jeśli zaatakowane zostały płuca)

Objawy te są niespecyficzne – mogą oznaczać wiele innych chorób, dlatego jeśli pies zaczyna zachowywać się inaczej niż zwykle konieczna jest diagnostyka weterynaryjna.

Toksoplazmoza to nie jest coś, co można rozpoznać „na oko”. Jeśli weterynarz podejrzewa zakażenie, zleca:

• badanie krwi – w tym oznaczenie przeciwciał przeciwko Toxoplasma gondii (IgM i IgG),
• badania neurologiczne – jeśli pojawiły się objawy ze strony układu nerwowego,
• badania obrazowe – w cięższych przypadkach (np. RTG płuc, rezonans mózgu).

Wysoki poziom przeciwciał IgM sugeruje świeże zakażenie. Wysoki poziom IgG bez objawów może oznaczać, że pies przebył zakażenie w przeszłości i ma odporność.

Dobra wiadomość: tak, toksoplazmozę u psa można leczyć, choć bywa to proces wymagający i długotrwały.

Leczenie obejmuje zazwyczaj:

• antybiotyki – najczęściej klindamycyna,
• leki przeciwzapalne – jeśli są objawy neurologiczne,
• wsparcie objawowe – nawadnianie, dieta, leki przeciwgorączkowe.

Długość leczenia zależy od stanu psa – zwykle trwa od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy.

W przypadku ciężkich objawów neurologicznych rokowanie może być ostrożne, ale wiele psów wraca do pełni zdrowia przy odpowiednio wcześnie rozpoczętym leczeniu.

Nie ma szczepionki przeciwko toksoplazmozie – ale można sporo zrobić, żeby ryzyko zakażenia było jak najmniejsze. Oto najważniejsze zasady:

• Nie podawaj psu surowego mięsa – zwłaszcza z niepewnego źródła,
• Nie pozwalaj psu polować na gryzonie lub ptaki – zwłaszcza jeśli wychodzi do ogrodu,
• Sprzątaj odchody kota (jeśli masz kota w domu) – najlepiej w rękawiczkach, codziennie,
• Nie pozwól psu jeść z ziemi lub zjeżdżać na śmietniki – szczególnie w parkach i na trawnikach,
• Dbaj o ogólny stan zdrowia psa – silny układ odpornościowy to najlepsza tarcza.

Jeśli Twój pies ma osłabioną odporność (np. po leczeniu, przeszczepie, chorobie autoimmunologicznej) – skonsultuj z weterynarzem dodatkowe środki ostrożności.

Toksoplazmoza u psa to rzadko spotykane, ale możliwe zakażenie pasożytnicze. W większości przypadków przebiega bezobjawowo, a organizm sam zwalcza pasożyta. Objawy pojawiają się głównie u psów z osłabioną odpornością i mogą dotyczyć różnych układów – od pokarmowego po nerwowy.

Nie musisz się obawiać swojego psa – nie jest źródłem zakażenia dla ludzi, a jeśli dojdzie do infekcji, to najczęściej przez zjedzenie czegoś nieodpowiedniego, np. surowego mięsa.

Najważniejsze? Profilaktyka, obserwacja, dobra dieta i weterynarz pod ręką. Jeśli zadbasz o te elementy – Twój pies może być bezpieczny, nawet jeśli słowo „toksoplazmoza” nadal brzmi trochę groźnie.