Wibrysy u psów – czym są i jaką mają funkcję?

Wibrysy, znane też jako „włosy czuciowe” lub „włosy dotykowe”, to dłuższe, sztywne włosy wyrastające u psów wokół pyska, w pobliżu oczu i na brodzie. Wibrysy są grubsze i znacznie bardziej ukorzenione niż zwykłe włosy. Każdy wibrys wyrasta z mieszka włosowego, który jest mocno unerwiony i otoczony przez liczne receptory czuciowe. Dzięki temu każdy ruch wibrysa, nawet minimalny, jest natychmiast rejestrowany przez układ nerwowy psa. Wibrysy są również bardziej elastyczne i mocniejsze niż zwykłe włosy, co pozwala im reagować na najmniejsze zmiany w otoczeniu.

Wibrysy współpracują ze wzrokiem, słuchem i węchem psa, tworząc kompleksowy obraz otoczenia. Wzbogacają jego zdolności poznawcze i percepcyjne, umożliwiając swobodne poruszanie się nawet w nieznanym środowisku. Podczas spacerów, gdy pies ma dostęp do nowych zapachów i dźwięków, wibrysy odgrywają rolę „czujników”, które ostrzegają go przed potencjalnym zagrożeniem i wspomagają instynktowne reakcje.

Poniżej przedstawiamy, jak wibrysy wspomagają codzienne funkcjonowanie psów:

• Precyzyjny narząd dotyku – wibrysy przekazują do mózgu psa informacje o ruchu powietrza wokół jego głowy i ciała. Kiedy pies zbliża się do przedmiotu, na przykład do ściany lub mebla, wibrysy natychmiast reagują na zmianę w przepływie powietrza i przekazują te dane do mózgu, umożliwiając omijanie przeszkód.
• Pomoc w ocenie przestrzeni – dzięki wibrysom pies jest w stanie ocenić szerokość i kształt obiektów oraz odległość od nich. Jest to szczególnie ważne w przypadku psów o większych pysku, które mogą mieć ograniczoną widoczność przed sobą. Wibrysy pozwalają im badać teren i sprawdzać, czy są w stanie przejść przez wąskie szczeliny.
• Wsparcie dla wzroku i orientacji w ciemności – wibrysy u psów są szczególnie przydatne nocą, gdy polegają one na innych zmysłach, aby poruszać się w mroku. Wibrysy działają jak radar, wyczuwając przeszkody w ciemnościach.
• Ochrona wrażliwych stref twarzy – wibrysy na pysku chronią oczy i inne wrażliwe miejsca na twarzy psa przed urazami. Gdy wibrysy wyczuwają zbliżający się przedmiot, pies automatycznie zamyka oczy lub unika kontaktu, co chroni jego delikatne struktury twarzy.

Zrozumienie funkcji wibrysów może pomóc w dbaniu o ten ważny narząd zmysłowy. Oto kilka praktycznych wskazówek dotyczących pielęgnacji wibrysów:

• Unikaj ich przycinania – wibrysy nie pełnią jedynie roli estetycznej. Przycinanie ich może znacząco wpłynąć na zdolność psa do orientacji w przestrzeni. Choć niektóre zabiegi groomerskie, zwłaszcza u psów wystawowych, obejmują skracanie wibrysów, warto tego unikać, jeśli zależy nam na komforcie i bezpieczeństwie psa.
• Delikatność podczas pielęgnacji – w czasie mycia czy czesania okolic pyska, należy zachować ostrożność, aby nie uszkodzić wibrysów. Pies może być bardzo wrażliwy na dotyk w okolicach wibrysów, dlatego warto zwrócić na to uwagę.
• Kontrola i obserwacja – regularnie sprawdzaj stan wibrysów. Wypadanie pojedynczych wibrysów nie jest powodem do niepokoju, ale nagła utrata większej liczby włosów może być oznaką problemów zdrowotnych, na przykład infekcji skóry lub niedoborów pokarmowych.
• Unikanie szkodliwych substancji – wibrysy są bardzo czułe, dlatego należy uważać na stosowanie szamponów, odżywek i innych kosmetyków w okolicach pyska psa. Zbyt intensywne preparaty mogą podrażniać wrażliwe mieszki włosowe.

Niektórzy właściciele decydują się na przycinanie wibrysów, aby nadać psu bardziej estetyczny wygląd. Nie należy tego robić! Obcięte wąsy u psa mogą powodować u pupila dezorientację, a także utrudniać orientację w przestrzeni. Bez nich pies może odczuwać dyskomfort i zagubienie, co może negatywnie wpływać na jego samopoczucie i zachowanie.

Psy z uszkodzonymi lub przyciętymi wibrysami mogą wykazywać większą nerwowość lub niepewność podczas spacerów, szczególnie w nowych miejscach. Wąsy czuciowe u psa odgrywają jeszcze ważniejszą rolę u zwierząt słabowidzących, które polegają na nich podczas poruszania się.

Czy wibrysy u psa odrastają? Te wyjątkowe włosy mają zdolność odrastania, podobnie jak inne włosy, choć może to zająć dłuższy czas. Jeśli wibrysy zostaną przypadkowo usunięte lub uszkodzone, nowe włosy mogą pojawić się w ciągu 2-3 miesięcy.

Wibrysy odgrywają nieocenioną rolę w życiu każdego psa, pomagając mu orientować się w przestrzeni, unikać przeszkód i skutecznie korzystać ze zmysłów. Ich wpływ na codzienne funkcjonowanie psa jest znaczny – od pomagania w eksploracji terenu po ochronę wrażliwych części pyska.

Pamiętajmy, że pies postrzega otoczenie w sposób bardzo różny od naszego, a wibrysy są jednym z narzędzi, które mu to umożliwiają. Zachowanie ich w zdrowym stanie to nie tylko kwestia estetyki, ale również troska o dobrostan psa i jego radość z poznawania świata.